![](/media/lib/438/n-alma-6186377a974efd8a670f7967f6ee0cea.jpg)
Stukając do wrót pyłowych gigantów
12 stycznia 2021, 11:06Międzynarodowy zespół naukowców, w tym dwoje naukowców z NCBJ - Katarzyna Małek i William Pearson, rzucił nieco światła na złożone procesy fizyczne związane z wytwarzaniem pyłu, metali i gwiazd w ewolucji galaktyk. Badacze przeanalizowali dużą próbkę odległych pyłowych galaktyk, wykrytych za pomocą ALMA. Badanie, opublikowane w Astronomy & Astrophysics, ujednoliciło metody obserwacyjne i teoretyczne, znajdując dowody na szybki wzrost pyłu w młodych, ale już bogatych w metale galaktykach w odległym wszechświecie.
![](/media/lib/438/n-erosita_fermi_2k-c01a38f1fded07013c2105b9abbce40a.jpg)
Bąble wielkości galaktyki. Kolejne niezwykłe odkrycie w pobliżu Drogi Mlecznej
7 stycznia 2021, 14:19Przed ponad 10 laty poinformowaliśmy o odkryciu tajemniczych olbrzymich bąbli o wysokości około 25 000 lat świetlnych znajdujących się nad i pod centrum Drogi Mlecznej. Z czasem zyskały one miano Bąbli Fermiego. Teraz okazuje się, że nad nimi znajdują się jeszcze większe bąble, których wysokość sięga 45 000 lat świetlnych.
![](/media/lib/437/n-produkcja-33b7baa2e44098f773835eda3292ad41.jpg)
Archeolog i birofil Sławomir Dryja odtworzył bogactwo smaku średniowiecznego krakowskiego białego piwa
6 stycznia 2021, 05:09Dr hab. Sławomir Dryja z Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie odtworzył recepturę białego piwa, warzonego w średniowieczu w Krakowie. Ze ścian piwnic Pałacu Lubomirskich pobrano osad, a z niego wyodrębniono historyczne drożdże. Dysponując know-how i odpowiednimi drożdżami, naukowiec mógł przywrócić birofilom i nie tylko im Piwo Krakowskie Białe.
![](/media/lib/437/n-szachy-diagonalne-3a969b812f18c44828dcd715ff5b9b39.jpg)
Naukowiec z Politechniki Krakowskiej opracował nowy sposób rozgrywania partii szachowej - szachy diagonalne
31 grudnia 2020, 13:36Dr hab. inż. Zbigniew Kokosiński, profesor Politechniki Krakowskiej, opracował nowy sposób rozgrywania partii szachowej - szachy diagonalne. Jak napisano na witrynie uczelni, nowa metoda gry jest ciekawsza niż szachy tradycyjne, a w dodatku pozwala początkującym graczom na rozgrywkę z bardziej doświadczonymi partnerami. Jak to często bywa, profesor Kokosiński dokonał swojego odkrycia przypadkiem.
![](/media/lib/436/n-tajemnica-miecza-5cc92ce4c4ef666d09bf8b0e31ced9e2.jpg)
Pierwszy w historii komiks Zamku Królewskiego na Wawelu. Przedstawia niezwykłą historię Szczerbca
28 grudnia 2020, 13:01"Karolina i Karol na Wawelu. Tajemnice miecza" Artura Wabika i Marcina Wierzchowskiego to pierwszy komiks wydany przez Zamek Królewski na Wawelu. To pierwszy komiks wydany przez nasze muzeum, chociaż Wawel bohaterem komiksu nie jest po raz pierwszy – zaznacza dyrektor dr hab. Andrzej Betlej. Wydawnictwo przedstawia historię Szczerbca, miecza koronacyjnego królów polskich.
![](/media/lib/435/n-geometriageorge-ec52641f98ccb6aeb09b6078334fa32d.jpg)
Po ponad 20 latach prac Biblioteka Kongresu ogłosiła zdigitalizowanie swojej kolekcji prezydenckiej
18 grudnia 2020, 10:44Po ponad 20 latach pracy Biblioteka Kongresu USA ogłosiła, że zakończyła projekt digitalizacji całej posiadanej przez siebie dokumentacji dotyczącej prezydentów USA. W jej skład wchodzą dokumenty po 23 prezydentach, którzy sprawowali rządy od George'a Washingtona po Calvina Coolidge'a
![](/media/lib/435/n-zegaratom-489a56325b37a19c2af0db88b1f2021b.jpg)
Kwantowe splątanie sposobem na jeszcze bardziej precyzyjne zegary atomowe
17 grudnia 2020, 11:00Zegary atomowe to najbardziej precyzyjne narzędzie do pomiaru czasu. Wykorzystuje się w nich lasery, które mierzą wibracje atomów drgających ze stałą częstotliwością. Obecnie najbardziej precyzyjne zegary atomowe mierzą czas tak dokładnie, że gdyby istniały od początku wszechświata to spóźniłyby się lub przyspieszyły o nieco ponad pół sekundy. Okazuje się jednak, że mogą być jeszcze bardziej precyzyjne.
![](/media/lib/435/n-gramatyka-69514e1a435e495558fdf89a98bd667a.jpg)
Małpy od 40 milionów lat posiadają zdolność rozumienia gramatyki
16 grudnia 2020, 11:24Ludzie nie są jedynymi zwierzętami zdolnymi do identyfikowania złożonych struktur występujących w języku. Potrafią to też inne człowiekowate oraz pozostałe małpy, wynika z badań przeprowadzonych na Uniwersytecie w Zurychu.
![](/media/lib/434/n-szpak-balisjki_dorosle-i-mlode-01-7019ecae1c2e5a50649b32e6b58222a1.jpg)
W listopadzie we wrocławskim Ogrodzie Zoologicznym wykluły się pisklęta bardzo rzadkiego ptaka - szpaka balijskiego
11 grudnia 2020, 16:42W listopadzie we wrocławskim Ogrodzie Zoologicznym wykluły się pisklęta bardzo rzadkiego ptaka - szpaka balijskiego. Wiosną przyszłego roku będzie je można zobaczyć w nowo wyremontowanej Ptaszarni. W informacji ZOO Wrocław podkreślono, że szpak balijski płaci najwyższą cenę, bo jego białe upierzenie jest uznawane przez mieszkańców Bali i okolicznych wysp za przynoszące szczęście. Chcąc zapewnić rodzinie szczęście, ptaki masowo odławiano. Hodowlę zachowawczą krytycznie zagrożonego gatunku prowadzą ogrody zoologiczne z całego świata. Wrocław dołączył do grona szczęśliwców, którym powiodło się rozmnażanie.
![](/media/lib/357/n-hayaprobki-a8df2f63fad2ddbe79ada3ebff35529f.jpg)
Próbki asteroidy Ryugu wylądowały na Ziemi. Japończycy otwierają erę przywożenia próbek z kosmosu
7 grudnia 2020, 17:47Po raz drugi ludzkość przywiozła na Ziemię próbki asteroidy. I po raz drugi uczyniła to Japońska Agencja Eksploracji Przestrzeni Kosmicznej (JAXA). W Woomera Prohibited Area, obszarze położonym o 500 kilometrów na północny zachód od australijskiej Adelajdy, wylądowała niewielka kapsuła z próbkami asteroidy Ryugu.